Jan Nowak-Jeziorański: kurier Armii Krajowej, człowiek radia, polityk

Poznaj życie Jana Nowaka-Jeziorańskiego

Są ludzie, których legenda rozbrzmiewa w eterze mimo upływu lat. Takich ludzi chce się słuchać i uczyć od nich. Chce się poznać i zrozumieć sytuacje, które ich ukształtowały. Projekt pt.: ”Jan Nowak-Jeziorański: kurier Armii Krajowej, człowiek radia, polityk”, powstał właśnie po to, żeby przybliżyć sylwetkę jednego z największych polskich dziennikarzy radiowych. Projekt jest dofinansowany ze środków Muzeum Historii Polski w ramach Programu „Patriotyzm jutra”.

Polub wydarzenie na Facebooku

Jan Nowak-Jeziorański (1914-2005) legendarny kurier z Warszawy, emisariusz generała Bora-Komorowskiego, który z okupowanej stolicy wywiózł materiały dokumentujące Powstanie Warszawskie. Bohater wojenny odznaczony Krzyżem Virtuti Militari, twórca polskiej sekcji i wieloletni dyrektor Radia Wolna Europa. Przez całe życie aktywnie działał na rzecz Polski i walczył o prawdę. Od początku wspierał Polskę w dążeniach do wstąpienia w struktury NATO. W 1996 roku z rąk prezydenta USA odebrał najwyższe amerykańskie odznaczenie cywilne – Prezydencki Medal Wolności.

„Mówi Józef Światło” – Ucieczka Józefa Światły na Zachód

Kim był Józef Światło? Jakie tajemnice PRL ujawnił? Na te pytania nie ma prostych ani zwyczajnych odpowiedzi. Ale od początku. 5 grudnia 1953 roku uciekł z Polski ppłk. Józef Światło, wysoki urzędnik Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego. Jego droga prowadziła na Zachód, do rozgłośni RWE. Tam w cyklu audycji „Za kulisami bezpieki i partii” na antenie Rozgłośni Polskiej RWE”, demaskował metody pracy Urzędu Bezpieczeństwa.

balon-z-ulotkami-z-akcji-balonowej-Wanda-Badowicz

żródło:www.jezioranski.org

W grudniu 1953 roku razem z dyrektorem Departamentu X MBP, płk. Anatolem Fejgiem, Światło pojechał do Berlina. Mieli jasne wytyczne – trzeba „uciszyć” Wandę Brońską. Najpierw jednak obaj postanowili zrobić zakupy i przypadkowo znaleźli się w Berlinie Zachodnim. Następnego dnia, 5 grudnia 1953 roku, Światło postanowił uciec i zgłosił się do władz amerykańskich.

W Polsce jakiekolwiek informacje na temat ucieczki jednego z najważniejszych urzędników państwowych pojawiły się dopiero 25 października 1954 roku, po konferencji prasowej zorganizowanej w USA z udziałem Józefem Światły. Od lutego 1955 roku  w wielkich balonach do Polski przemycane były ulotki i broszury, opowiadające o ucieczce Józefa Światły. Akcja doprowadziła do głębokich zmian w bezpiece i likwidacji Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego.

Józef Światło zmarł w Stanach Zjednoczonych 1994 roku.

Radio Wolna Europa na celowniku władz PRL

O tym, co chciała przemilczeć władza w Polsce, głośno i wyraźnie mówiono w Radiu Wolna Europa. Informacje, które polskie i radzieckie media podsyłały Polakom, były najczęściej zafałszowane i ubarwione propagandowymi hasłami, z którymi nie można było polemizować, a tym bardziej się spierać. W tej całej medialnej rzeczywistości RWE stanowiła azymut, biegun rzetelnych i uczciwych informacji, wolnych od sztucznego języka propagandy.

w rwe

(mat.fotograficzne: http://ossolineum.pl/)

Żadne wydarzenia polityczne nie mogły być przemilczane, nawet te, w których krwawo rozliczano się z polskim społeczeństwem. W czerwcu 1956 roku RWE głośno i donośnie mówiło o krwawym stłumieniu protestów w Poznaniu. Jednocześnie, rozgłośnia starała się być katalizatorem, głosem rozsądku, cierpliwie tłumacząc i hamując nastroje w Polsce, by nie doszło do interwencji Rosjan. RWE apelowało również o uwolnienie i złagodzenie wyroków dla tysięcy Polaków, wywiezionych na Sybir. Rola Radia Wolna Europa w mówieniu prawdy była nieoceniona. To właśnie, dzięki audycjom w RWE świat dowiedział się o bestialskim stłumieniu strajku na Wybrzeżu w grudniu 1970 roku.

Według statystyk Radia Wolna Europa słuchało regularnie od 40 do 70 procent rodaków. Mimo surowych restrykcji oraz kar, którymi władze PRL straszyły Polaków, rozgłośnia przybliżała wszystkich do wolności. Była głosem prawdy i nadziei.

Rozstanie z RWE – odejście Jana Nowaka-Jeziorańskiego z Radia Wolna Europa

Jan Nowak-Jeziorański pracował w RWE przez 24 lata. Przez  cały czas rozwijał linię programową i spotykał się na antenie z ludźmi kultury, pisarzami, publicystami. Otwarcie rozmawiał o sytuacji w Polsce. Dbał o niezależność programową i swobodę wypowiedzi swoich gości.

koniec rwe

(mat.fotograficzne: http://ossolineum.pl/)

Jan Nowak-Jeziorański pełnił funkcję dyrektora Radia Wolna Europa do końca 1975 roku. Po odejściu przeniósł się z żoną do Austrii. Zamieszkali w miejscowości Pass Thurm, a Jan Nowak-Jeziorański pracował nad „Kuriererem z Warszawy”. Książka była nie tylko zapisem jego wojennych wspomnień i przeżyć, ale również opowiadała o powstaniu polskiego podziemia i skomplikowanej historii Polski. Po raz pierwszy „Kurier z Warszawy” ukazał się w 1978 roku w Londynie. W Polsce książka mogła zostać wydana dopiero w 1989 roku. Zanim to nastąpiło, była to najczęściej przemycana książka wśród wydawnictw emigracyjnych.

 Podziękowania!

1 sierpnia Radio Kampus nadało ostatnią audycję o Janie Nowaku-Jeziorańskim, która w sposób szczególny wpisała się w obchody 71 rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego.

Od 13 czerwca na antenie radia można było usłyszeć historię wspaniałego człowieka, jakim był Jan Nowak-Jeziorański oraz poznać początki Radia Wolna Europa. Przez 24 lata RWE było nie tylko miejscem pracy Jana Nowaka-Jeziorańskiego, ale sposobem niesienia pomocy i nadziei rodakom w kraju. Jeśli o czymś nie mówiono w Polsce, to można było mieć pewność, że sprawy nie przemilczy Radio Wolna Europa. Przez te wszystkie lata zarówno dyrektor rozgłośni, jak i jego współpracownicy ciężko pracowali na sukces rozgłośni.

Fundacja na rzecz Rozwoju Szkolnictwa Dziennikarskiego chciałaby podziękować wszystkim zaangażowanym w powstanie i promocję projektu pt: ”Jan Nowak-Jeziorański: kurier Armii Krajowej, człowiek radia, polityk”. Szczególne podziękowania należą się Muzeum Historii Polski, które dofinansowało projekt w ramach Programu „Patriotyzm Jutra”, Radiu Kampus oraz wszystkim partnerom, którzy aktywnie wspierali promocję projektu. Dziękujemy również słuchaczom za pozytywny odbiór audycji!

Audycje dotyczące Jana Nowaka-Jeziorańskiego

Wszystkich audycji  z cyklu „Jan Nowak-Jeziorański: kurier Armii Krajowej, człowiek radia, polityk” można posłuchać w Akademickim Radiu Kampus oraz na naszej stronie! Zapraszamy do słuchania!

  • 13 czerwca: Jan Jeziorański- kurier z Warszawy; jak zostaje emisariuszem Armii Krajowej (dostępna na http://bit.ly/1eTZboF)
  • 20 czerwca: Dziennikarz polskiej sekcji radia BBC (http://bit.ly/1JiduwY)
  • 27 czerwca: Początki Radia Wolna Europa i jego Polskiej Sekcji w Nowym Jorku (http://bit.ly/1NqOipz)
  • 4 i 11 lipca: Jan Nowak-Jeziorański jako dyrektor rozgłośni; działalność radiowa (bit.ly/1V9ZL1Y)
  • 18 lipca: „Mówi Józef Światło”- Ucieczka Józefa Światły na Zachód (bit.ly/1MvELQi)
  • 25 lipca: Radio Wolna Europa na celowniku władz PRL (bit.ly/1Juw47a)
  • 1 sierpnia: Rozstanie z RWE- odejście Jana Nowaka Jeziorańskiego z Radia Wolna Europa (bit.ly/1KUS78M)
851x319


Dofinansowano ze środków Muzeum Historii Polski w ramach Programu „Patriotyzm Jutra”

logo_poziom_bialy
patriotyzm-jutra
RadioKampus
logoID
print-590x590

Partner projektu:
Patronat medialny:

logo
histmag-logo-2-kwadrat
Halo-wawa.pl
wsp

 

Scroll to Top