Nominowani do 8. edycji Nagrody im. dr. Karola Jakubowicza

Warszawa, 7 kwietnia 2025 r.

Posiedzenie członków Kapituły Nagrody im. dr. Karola Jakubowicza odbyło się w dn. 7 kwietnia 2025 r. w trybie hybrydowym: zarówno stacjonarnie, w s. 37 w budynku Wydziału Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii Uniwersytetu Warszawskiego przy ul. Nowy Świat 69 w Warszawie, jak i za pośrednictwem platformy Google Meet. Obradom przewodniczyła Przewodnicząca Kapituły Nagrody, Iwona Hofman (Prezes Polskiego Towarzystwa Komunikacji Społecznej, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie), wspierana przez Michała Głowackiego (redaktora naczelnego „Central European Journal of Communication”; Uniwersytet Warszawski). Na spotkaniu stacjonarnie obecni byli także następujący członkowie Kapituły Nagrody: Małgorzata Semil-Jakubowicz (członkini honorowa Kapituły — Fundatorka Nagrody), Hanna Machińska (Uniwersytet Warszawski) oraz Dagmara Sidyk-Furman (Sekretarz Nagrody; Uniwersytet Warszawski). Zdalnie w posiedzeniu uczestniczyła ponadto Beata Klimkiewicz (Uniwersytet Jagielloński). Udziału w spotkaniu nie wzięli: Slavko Splichal (Uniwersytet Lublański), Elżbieta Matynia (New School for Social Research), Halina Rostek (Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji), a także Alicja Jaskiernia (Uniwersytet Warszawski), Jerzy Olędzki (Członek Honorowy PTKS), Maria Michalis (University of Westminster) i Alessandro D”Arma (University of Westminster). Na posiedzeniu Kapituły obecna była także Krisztina Rozgony (Austrian Institute of Technology), która reprezentowała społeczność IAPMR (bez prawa głosu). Posiedzenie Kapituły odbyło się prawomocnie, było kworum [5 osób obecnych; 3 nieobecne, Alicja Jaskiernia, Jerzy Olędzki oraz Maria Michalis i Alessandro D’ Arma (łącznie, jako przedstawiciele JAMPR) nadesłali swoje głosy korespondencyjnie].

Po otwarciu obrad przez Przewodniczącą Kapituły, Sekretarz Nagrody zaprezentowała publikacje zgłoszone do VIII Edycji Nagrody. Monografie oraz artykuły naukowe wpisujące się w badania mediów i demokracji były zgłaszane przez członkinie i członków Kapituły, redaktorów „Central European Journal of Communication” (redaktora naczelnego, zastępcę redaktora naczelnego, stałych współpracowników redakcji), członków zarządu sieci badawczej International Association of Public Service Media Researchers oraz laureatów Nagrody z poprzednich edycji. Każdej z uprawnionych osób przysługiwało prawo zgłoszenia maksymalnie 2 pozycji.

’W 2025 r. zgłoszono sześć publikacji do Nagrody, w tym dwa artykuły naukowe i jeden raport z badań:
1. Vśclav Stetka & Sabina Mihelj. (2024). The Illiberal Public Sphere: Media in Polarized Societies. Cham, Switzerland: Palgrave MacMillan.
2. Tiziano Bonini & Emiliano Trerć. (2024). Algorithms of Resistance: The Everyday Fight Against Platform Power. Cambridge, MA: MIT Press.
3. Marius Dragomir. (2025). Media Capture Monitoring Report. Vienna, Austria: International Press Institute.
4. Nidżara Ahmetaśević. (2024). The Media as a Tool of International Intervention. Oxon, UK / New York, NY: Routledge.
5. Tales Tomaz. (2024). Media Ownership and Control in Europe: A Multidimensional Approach. European Journal of Communication, 39(5), 498-511.
https://doi.org/10.1177/0267323 1241270994
6. Des Freedman. (2024). Neither Private Property nor Public Service: Critical Reflections on the Conceptual Framework of Public Service Media. European Journal of Communication, 39(5). https://doi.org/10.1177/02673231241267245

Po zaprezentowaniu zgłoszeń do Nagrody, Przewodnicząca Kapituły otworzyła dyskusję, której pierwszym punktem była debata nad publikacjami zgłoszonymi do Nagrody. Jako pierwsza głos zabrała Krisztina Rozgonyi, która przedstawiła argumenty przemawiające za zgłoszeniem raportu autorstwa Mariusa Dragomira. Podkreśliła długofalowy charakter i kompleksowość badań prowadzonych przez autora, które koncentrują się na różnych formach zawłaszczania mediów. Zwróciła uwagę na znaczenie tego typu analiz w kontekście współczesnych zagrożeń dla wolności mediów. Hanna Machińska zgodziła się z przedstawioną argumentacją, podkreślając znaczenie badań nad zawłaszczaniem mediów w świetle zachodzących zmian politycznych i społecznych, które wpływają na niezależność dziennikarstwa oraz pluralizm medialny. Następnie Beata Klimkiewicz zaprezentowała uzasadnienie zgłoszenia monografii autorstwa Véclava Stetki i Sabiny Mihelj. Wskazała na jej kompleksowe ujęcie zagadnień związanych z mediami i sferą (nie)demokratyczną, a także na oryginalność podejścia metodologicznego oraz szczególne zainteresowanie regionem Europy Środkowo-wschod.niej. Michał Głowacki podkreślił nowatorski charakter artykułu Desa Freedmana, wskazując na jego pionierską analizę współczesnych ram funkcjonowania mediów publicznych. Zwrócił uwagę na prowokacyjną perspektywę i intelektualną śmiałość autora w podejściu do złożonych wyzwań stojącymi przed współczesnymi mediami publicznymi. W dalszej części dyskusji omówiono również artykuł autorstwa Tomasa Taleza, który stanowi odpowiedź na wyzwania związane z brakiem transparentności w zakresie własności mediów oraz kontroli nad nimi. Tekst prezentuje narzędzia — monitor przejrzystości własnościowej oraz bazę danych właścicieli mediów — jako propozycję konkretnego rozwiązania problemu braku transparentności w tym obszarze. Małgorzata Semil-Jakubowicz zwróciła natomiast uwagę na publikację Nidżary Ahmetażević, która przedstawia modele wsparcia mediów w społeczeństwach przejściowych i pokonfliktowych, analizując przypadek Bośni i Hercegowiny. Podkreśliła znaczenie tej pracy w kontekście procesów demokratyzacyjnych i odbudowy pluralistycznego systemu medialnego.

Następnym punktem posiedzenia było głosowanie, którego celem było wyłonienie publikacji nominowanych do nagrody spośród pozostałych pięciu zgłoszeń. Kapituła Nagrody dokonała oceny zgłoszonych publikacji zgodnie z przyjętymi wcześniej kryteriami:
1) oryginalności i poprawności metodologicznej,
2) znaczenia dla rozwoju badań mediów i demokracji,
3) oraz potencjału dla polityki medialnej i oddziaływania na świadomość społeczną.

’W wyniku głosowania członków Kapituły Nagrody obecnych na posiedzeniu, trzy publikacje zostały nominowane do otrzymania Nagrody im. dr. Karola Jakubowicza w 2025 r. Były to:

1. Vóclav Stetka & Sabina Mihelj. (2024). The Illiberal Public Sphere: Media in Polarized Societies. Cham, Switzerland: Palgrave MacMilla; monografia została nominowana za unikalną perspektywę badań nad mediami, komunikacją, prawami człowieka i demokracją oraz skrupulatną analizę roli mediów we wzroście nieliberalizmu, opartą na oryginalnych ramach teoretycznych i szeroko zakrojonych badaniach empirycznych w Europie Wschodniej.
2. Marius Dragomir. (2025). Media Capture Monitoring Report. Vienna, Austria: International Press Institute; raport został nominowany za oryginalność i skrupulatność przeprowadzonych badań, oferujących systemowe i pionierskie spojrzenie na własność mediów, ramy regulacyjne oraz skomplikowane relacje między mediami a wpływami politycznymi.
3. Tales Tomaz. (2024). Media Ownership and Control in Europe: A Multidimensional Approach. European Journal of Communication, 39(5), 498-511. https://doi.org/10.1177/02673231241270994; artykuł naukowy został nominowany za teoretyczny i metodologiczny wkład w badania nad transparentnością własności mediów poprzez zastosowanie szerszego rozumienia pojęcia kontroli mediów, które wykracza poza politykę publiczną i struktury rynkowe.

Następnie, na wniosek Przewodniczącej, Kapituła Nagrody przeszła do głosowania w sprawie przyznania tegorocznej Nagrody. W wyniku głosowania członków Kapituły Nagrody (5 głosów „za”, z uwzględnieniem głosowania korespondencyjnego), laureatem VIII Edycji Nagrody im. dr. Karola Jakubowicza został Marius Dragomir za raport Media Capture Monitoring Report (Vienna, Austria: International Press Institute, 2025).

Ostatnim punktem posiedzenia było omówienie zasadności przyznania nagrody specjalnej — Przewodnicząca Kapituły zgłosiła dwie propozycje: Koncern Autokracja. Dyktatorzy, którzy chcą rządzić światem autorstwa Anne Applebaum oraz Europejczycy z Kantonu Polska autorstwa Basila Kerskiego. W wyniku głosowania, członkowie Kapituły (4 osoby obecne stacjonarnie na posiedzeniu) zdecydowali o przyznaniu nagrody specjalnej
książce Basila Kerskiego Europejczycy z kantonu Polska, (Wydawnictwo Austeria, 2024). Książka ta stanowi zbiór esejów poświęconych uwarunkowaniom kryzysu demokracji i odpowiedzialności mediów oraz dziennikarzy za obraz rzeczywistości i nastroje społeczne. Autor przedstawia wartości kulturowe Europy , upatrując w nich szansy na nowe zdefiniowanie Wspólnoty. Rezonuje przesłanie tej książki ujmującej kategorie patriotyzmu europejskiego, podmiotowości, obywatelskości w kontekście globalnych zmian geopolitycznych.

Przewodnicząca Kapituły zaproponowała, by wręczenie Nagrody oraz Nagrody specjalnej odbyło się podczas VII Kongresu Polskiego Towarzystwa Komunikacji Społecznej, poświęconemu człowiekowi w centrum współczesnej transformacji medialnej. Kongres odbędzie się w Katowicach w dn. 22-25 września 2025 r., a wręczenie nagród zostało zaplanowane na pierwszy dzień obrad.